Uzupełnienia protetyczne

Protetyka to dziedzina stomatologii, która stawia za cel przywrócenie wyglądu i funkcji uzębienia. Dzisiejsza protetyka zasadniczo odbiega od klasycznego wykonania protez.Dzięki ewolucji w dziedzinie techniki i materiałów jesteśmy w stanie z równym powodzeniem odbudować utracone zęby, ich fragmenty czy całkowite bezzębie szczęki. Naczelną zasadą w leczeniu protetycznym jest odbudowa kompletnego łuku zębowego.

W protetyce stomatologicznej wyróżniamy dwa podstawowe typy uzupełnień protetycznych:

1. Uzupełnienia stałe.

2. Uzupełnienia ruchome.

Różnią się one od siebie sposobem utrzymania w jamie ustnej. Pierwsze z nich są założone na stałe, co oznacza że są „ przyklejone” do pozostałych zębów i implantów lub przykręcone do implantów. Jest to oczywiście duże uproszczenie, ale – mam nadzieje – dobrze wyjaśniające sytuację. Protezy ruchome to takie, które pacjent może w dowolnym momencie samodzielnie wyjąć z ust.

Każda z grup składa się z różnych uzupełnień:

1.W grupie stałych uzupełnień wyróżniamy:

a) wkłady koronowo- korzeniowe;

b) wkłady koronowe;

c) licówki;

d) korony;

e) mosty;

f) uzupełnienia stałe oparte na wszczepach śródkostnych, czyli implantach.

2. Do uzupełnień ruchomych zalicza się:

a) protezy akrylowe;

b) protezy szkieletowe;

c) protezy elastyczne;

d) specjalne protezy wsparte na pozostałych zębach lub implantach nazwane protezami overdenture.

Uzupełnienia stałe:

Wkłady koronowo-korzeniowe

Wkłady koronowo- korzeniowe to uzupełnienia stosowane w przypadku zębów leczonych kanałowo. Część korzenia wkładu zajmuje oczyszczoną podczas leczenia kanałowego z naczyń i nerwów przestrzeń znajdującą się w korzeniu. Część koronowa odbudowuje zrąb zęba, czyli w zasadzie jego zębinę. Zastosowanie wkładu koronowo- korzeniowego umożliwia odbudowę bardzo zniszczonego zęba poprzez założenie korony protetycznej.

Wkłady koronowo- korzeniowe możemy podzielić na dwa rodzaje:

1. Standardowe.

2. Indywidualne.

Wkłady koronowo- korzeniowe standardowe- są to wkłady przygotowane przez producentów, mające standardowe rozmiary i kształty. Stosując taki wkład, dentysta może skrócić czas leczenia. Niestety nie zawsze istnieje możliwość ich zastosowania. Do wkładów standardowych zaliczamy wkłady metalowe( np. wyglądające jak śruba wkłady Radix Anker) i różnego rodzaju wkłady z
włókna szklanego.

Wkłady koronowo- korzeniowe indywidualne- są stosowane do bardzo dużego zniszczenia korony zęba, szczególnie gdy ząb kończy się poniżej poziomu dziąsła, stosuje się wkłady indywidualne. Mogą one być wykonane częściowo przez lekarza i częściowo przez technika lub tylko przez technika.

W pierwszej metodzie lekarz musi przygotować pozostałą część zęba, a następnie wykonać „ wzorzec” wkładu, który następnie zostanie odlany ze stopu metali przez technika.. W drugiej metodzie lekarz pobiera wycisk, który następnie wysyła do laboratorium techniki dentystycznej. Tam technik protetyczny wykonuje specjalny model zęba i na nim „ buduje” wkład. Niestety takie postępowanie wiąże się z koniecznością odbycia dodatkowej wizyty i dodatkowo zwiększa koszt leczenia.

Wkłady koronowe (inlay- wkład, onlay- nakład, overlay- nakład)- to wkłady wykorzystywane do odbudowy ubytku korony zęba. Najczęściej stosowane w zębach bocznych.

Wkłady / nakłady- mogą być wykonane z następujących materiałów:materiały kompozytowe, porcelana ( czyli materiał, z którego są wykonywane korony , mosty i licówki) oraz stopy metali nieszlachetnych, jak również metale szlachetne- złoto i ich stopy. Wkłady koronowe mogą również być wykonane z połączenia kilku materiałów, jak złoto i porcelana.

Inlay- wkłady te umożliwiają odtworzenie powierzchni żującej zęba, co za tym idzie, pełne włączenia go w proces żucia pokarmów.

Onlay- nakład wykorzystywany w dużych ubytkach, także w zębach bocznych leczonych kanałowo, które jeszcze nie kwalifikują się do leczenia protetycznego za pomocą wkładu i korony. Przy pomocy specjalnych preparatów onley łączony jest z tkankami zęba, co zapewnia idealną szczelność wypełnienia.

Overlay- to rodzaj wypełnienia ubytku, wkład koronowy pokrywający powierzchnie żujące, stoki guzków wraz z ich szczytami oraz ich powierzchnie językowe, przedsionkowe lub styczne.

Pinlay- wkład z ćwiekiem- wkłady te są odlewane w pracowni technicznej razem z ćwiekiem co stanowi dodatkowe utrzymanie.

Mosty

Mosty- to uzupełnienia protetyczne stałe odtwarzające jeden lub więcej utraconych zębów, trwale osadzone w jamie ustnej, które nie może być z niej usunięte bezpomocy lekarza.

Rodzaje mostów:

1. Ze względu na umiejscowienie:

a) przednie;

b) boczne;

c) przednio- boczne.

2.Ze względu na rozmieszczenie filarów w stosunku do przęsła:

a) dwubrzeżne;

b) jednobrzeżne;

c) dwubrzeżno- jednobrzeżne.

3. Ze względu na sposób mocowania w jamie ustnej:

a) stałe;

b) półruchome;

c) ruchome.

4. Ze względu na zużyty materiał:

a) jednolite ( metalowe, ceramiczne, kompozytowe, akrylowe);

b) niejednolite- złożone (np. metalowo- porcelanowe).

Korony

Korony protetyczne są stosowane tylko w tych przypadkach, w których nie ma innej możliwości trwałej rekonstrukcji korony zęba. Korony są najlepszym rozwiązaniem aby wzmocnić słaby ząb, poprawić jego funkcjonalność i estetykę lub odbudować brakującą część koronową na własnym korzeniu lub implancie.

Korony protetyczne mogą być wykonywane z różnych materiałów. Akryl i kompozyty stosuje się do wykonania koron tymczasowych. Docelowe korony mogą być wykonane z metalu, z porcelany na podbudowie metalowej lub mogą być pełnoceramiczne.

Korony metalowe- były fundamentem odbudowy protetycznej od wielu lat ze względu na ich trwałość i wytrzymałość. We współczesnym leczeniu korony metalowe stosowane są bardzo rzadko ze względu na niewystarczającą estetykę.

Korony porcelanowe na podbudowie metalowej ( ze stali lub złota)- dzięki połączeniu porcelany, która odznacza się wysoka estetyką i metalu odpowiadającemu za trwałość i wytrzymałość, korony te są bardzo popularnymi uzupełnieniami we współczesnej protetyce. Jako rdzeń koron porcelanowych najczęściej wykorzystywane są stopy stali o specjalnym składzie, bezpieczne dla organizmu i charakteryzujące się bardzo dużą wytrzymałością. Uosób uczulonych na metale nieszlachetne alternatywą mogą być stopy złot, które wykorzystywane są również w celu uzyskania wyższej estetyki prac. Korony porcelanowe na metalu mogą być wykonywane na całej długości łuku zębowego, ale aby uzyskać najlepszą estetykę w przednim odcinku proponuje się korony pełnoceramiczne.

Korony pełnoceramiczne- wyróżniają się najlepszą estetyką a dzięki podbudowie z tlenku cyrkonu wytrzymałością mechaniczną i trwałością nie ustępują koronom na podbudowie stalowej. Można je stosować zarówno w przednim odcinku jak i w bocznym odcinku łuku zębowego.

Licówki

Licówka- to cienkie uzupełnienie protetyczne na wargowej powierzchni zęba ( czyli tej widocznej zewnątrzustnie) mające na celu poprawę jego kształtu i koloru. W zależności od koloru zęba można wykonać licówkę z mniej lub bardziej kryjącego materiału, np. z porcelany skaleniowej lub dwukrzemianu litu.

Licówki maja jedną , podstawową zaletę:nie powodują osłabienia struktury zęba ze względu na to , że w celu przygotowania na nie miejsca ząb szlifuje się tylko w obrębie szkliwa.

Niestety nie u każdego można stosować licówki. W przypadku silnego zniszczenia zęba lub obecności w nim wypełnień ( czyli „plomb”), a także , gdy ząb był leczony kanałowo, zaleca się wykonanie korony protetycznej.

Uzupełnienia stałe oparte na wszczepach śródkostnych – implantach

Uzupełnienia wsparte na implantach odbudowują ząb w sposób, który najlepiej imituje zęby naturalne. Niestety ich najpoważniejszą wadą jest ich koszt ( w najbardziej skomplikowanych przypadkach odbudowa jednego zęba może kosztować do 10000zł).

Implant- to niewielka, tytanowa śruba, która po wszczepieniu w kość szczęki zastępuje korzeń zęba. Na niej montowana jest korona porcelanowa lub ceramiczna, której odcień można dopasować do odcienia naturalnych zębów. Uczucie posiadania takiego zęba w praktyce niczym nie różni się od naturalnych zębów.

Uzupełnienia ruchome

Protezy osiadające- uzupełnienia ruchome wykonane z tworzywa akrylowego. Głównych wskazaniem są przypadki bezzębia lub rozległych braków w uzębieniu, kiedy nie ma możliwości wykonania innych rodzajów uzupełnień ( protez szkieletowych , stałych, opartych na implantach).

W przypadku bezzębia konieczne jest wykonanie wycisków czynnościowych na łyżkach indywidualnych. Jest to najtańsze rozwiązanie refundowane przez NFZ raz na 5 lat. Siły żucia przenoszone są przez akrylową płytę na śluzówkę prowadzoną do jej zaniku i tzw. osiadania protezy. Przy tego rodzaju uzupełnieniu protetycznym jest duże ryzyko stomatopatii protetycznych, stanów urazowych związanych z użytkowaniem protezy m.in. odleżyn lub grzybic jamy ustnej.

Protezy szkieletowe – są to ruchome uzupełnienia protetyczne. Proteza taka opiera się nie tylko na dziąsłach i błonie śluzowej, ale także na zębach ( przenoszenie śluzówkowo- ozębnowe) nie powodując więc nadmiernego zaniku kości i dziąseł. Wykorzystuje się pozostałe zęby jamy ustnej w postaci filarów protezy. Protezy szkieletowe wykonane prawidłowo mogą posłużyć pacjentowi przez dłuższe lata. Podstawą części protezy szkieletowej jest metalowa baza (szkielet), akrylowe elementy odbudowujące tkanki oraz zęby. Wykorzystywane są elementy dodatkowej retencji w postaci klamer i cierni.

Protezy elastyczne- wykonywane są z elementów plastycznych, które dobrze przylegają do tkanek jamy ustnej- retencja. Zapewniają dobrą estetykę, brak możliwości złamania, często wykonywane z nylonu.

Protezy natychmiastowe

Ruchome uzupełnienia protetyczne, które zostaje oddane pacjentowi bezpośrednio po usunięciu zębów. Wszystkie czynności związane z wykonywaniem protezy są przeprowadzane przed usunięciem zębów. Takie postępowanie pozwala na uniknięcie przykrej sytuacji braku zębów, zapewnia normalne warunki życia oraz możliwość kontynuowania pracy zawodowej. Wpływa również korzystnie na gojenie się ran poekstrakcyjnych. Tego rodzaju protezy \są czasowe, wykorzystywane do momentu wygojenia się zębodołu. Przygotowują one pole protetyczne do wykorzystywania protez docelowych. Jest to jedyna sytuacja kiedy pacjent nosi uzupełnienie protetyczne przez całą dobę. Stosowanie tego typu rozwiązania wiąże się jednak z koniecznością bezwzględnego przestrzegania zaleceń lekarza protetyka, zgłaszania się na częste wizyty kontrolne oraz utrzymania wzorowej higieny jamy ustnej i protezy.

Protezy typu Overdenture

Protezy te utrzymane są na korzeniach lub wszczepach ( implantach) poprzez system zatrzasków ( zasuw lub rygli). Uzupełnienia te spełniają wymogi estetyki, chronią kość przed zanikiem, najbardziej fizjologiczne przenoszenie sił żucia, podobne do naturalnych zębów. Protezy typu ovententure zapewniają wysoki komfort dla pacjenta, jednak ważne jest aby pacjent opanował zasady higieny jamy ustnej. Protezy te mogą być oparte na zaledwie dwóch implantach w żuchwie i szczęce u pacjentów bezzębnych, co przy względnie przystępnych cenach, diametralnie poprawia komfort z użytkowania w porównaniu do protez całkowitych osiadających.

Jak się przygotować do leczenia protetycznego?

W przypadku planowania leczenia protetycznego należy wykonać sanacje jamy ustnej,to znaczy wyleczenie z próchnicy, stanu zapalnego dziąseł i przyzębia,wyleczenie kanałowe wszystkich zębów, które tego wymagają oraz nauczenie się optymalnego dbania o higienę jamy ustnej.

Wskazania do leczenia protetycznego z zastosowaniem uzupełnień stałych, w tym opartych na implantach.

- Odbudowa zębów zniszczonych przez próchnicę lub przez uraz.

- Uzupełnienie pojedynczych braków zębowych.

- Uzupełnienie braków w przypadku nieobecności zawiązka lub zawiązków zębów stałych.

- Poprawa jakości życia

- Uzupełnienie braków zębowych u pacjentów z zanikiem wyrostka zębodołowego gdy protezy ruchome są nie stabulne.

Wskazania do leczenia protetycznego z zastosowaniem uzupełnień ruchomych.

- Uzupełnienie większej liczby brakujących zębów.

- Uzupełnienie braków zębowych u pacjentów, u których ze względu na liczbę, jakość i rozłożenie pozostałych zębów nie ma możliwości zastosowania uzupełnień stałych.

- Uzupełnienie braków zębowych u pacjentów, którzy ze względów finansowych nie mogą sobie pozwolić na uzupełnienia stałe.

Przeciwwskazania

Nie ma przeciwwskazań do leczenia protetycznego.

Sytuacje, które mogą pojawić się w trakcie rehabilitacji narządu żucia z zastosowaniem leczenia protetycznego.

Po otrzymaniu uzupełnienia protetycznego mogą pojawić się problemy z adaptacją, co wiąże się z nadmiernym ślinieniem, zaburzeniami smaku, problemami z mówieniem i żuciem oraz uczucie ciała obcego w jamie ustnej. Stany te są naturalne jednak jak w przypadku każdego leczenia stomatologicznego konieczne jest zgłaszanie się na wizyty kontrolne co najmniej co 6 miesięcy.

Opracowała: Dypl. Asystentka Stomatologiczna:  Anna Koć

Endodoncja- instrumentarium

Na moim blogu pojawił się już wpis na temat leczenia kanałowego. Postanowiłam jeszcze raz sięgnąć do tego tematu i przybliżyć nie co szerzej instrumentarium endodontyczne. Leczenie endodontyczne to temat rzeka, jest masę narzędzi i materiałów jakie potrzebne są w procesie leczenia kanałowego.
Dziś powiem szerzej o narzędziach endodontycznych. Miłej lektury:

Narzędzia kanałowe

1. Narzędzia ręczne.

2. Systemy służące do mechanicznego opracowania kanałów.

3.Systemy ultradźwiękowe.

4.Systemy wykorzystujące lasery.

Każde narzędzie stosowane w leczeniu kanałowym składa się z 3 części:

-uchwytu, przeznaczonego do pracy ręcznej lub maszynowej;

- trzonu;

- części pracującej zakończonej wierzchołkiem.

W każdym narzędziu doleczenia kanałowego wyróżnia się trzy długości mierzone od wierzchołka: 

- L – długość narzędzia od wierzchołka do końca trzonu. Narzędzia produkowane są w kilku długościach : 17,18,19,21,25,28 mm i 35mm ;

 - Części pracującej- w większości standardowych narzędzi wynosi 16 mm;

- Długość wierzchołka.

- Średnica narzędzi kanałowych oznaczona jest litrą D, mierzy się ją w 3 punktach:

a) średnica narzędzi na wierzchołku - D1

b) średnica oddalona 3 mm od wierzchołka - D2

c) średnica 16 mm od wierzchołka – D3

Biorąc pod uwagę wymiar D1 narzędzia oznacza się numerami, które są umieszczane na uchwycie.

Każde narzędzie kanałowe jest oznaczone odpowiednim kolorem według zasad standaryzacji ISO.

Wprowadzono 9 kolorów:

Kolory nie powtarzające się:

Różowy	06
Szary	08
Fioletowy	10

Kolory standardowe

Biały	15	45	90	150
Żółty	20	50	100
Czerwony	25	55	110
Niebieski	30	60	120
Zielony	35	70	130
Czarny	40	80	140

Symbole narzędzi kanałowych wg ISO

Δ- trójkąt- oznaczenie poszerzaczy REAMER

□- kwadra- oznaczenie pilników typu „K”

○- kółko- oznaczenie pilników/ poszerzaczy typu „H”

F- pilniki giętkie

⁕- gwiazda- miazgocią

Do opracowywania kanałów korzeniowych zęba używamy bardzo cieniutkich narzędzi( od 0,06 m do 0,40 mm), narzędzi piłująco- penetrujących. Instrumenty te zbudowane są metalowej końcówki o różnym kształcie ze względu na różną funkcję narzędzia, wielkości dobieranej do pomiarów kanału korzenia. Końcówki osadzone są najczęściej w plastikowych uchwytach o różnych kolorach.

Narzędzia do poszukiwania ujść kanałów S- Finders

Przypominają narzędzia kanałowe, nie są objęte standaryzacją ISO. Ich uchwyty mają kolor pomarańczowy lub brązowy. Niektóre z nich mają na trzonie milimetrową podziałkę, wobec czego można je wykorzystywać do pomiaru długości roboczej. Narzędzia te są przeznaczone do poszukiwania, lokalizacji i wstępnej penetracji kanału korzeniowego. Ich końcówki są cienkie i elastyczne oraz bardzo mocne. Instrumenty te są szczególnie przydatne w przypadkach wąskich, zakrzywionych kanałów, przeznaczone do pracy ręcznej, produkowane są w jednym rozmiarze.

Miazgociągi

Instrumenty te są narzędziami ręcznymi, służą do usuwania miazgi z kanału korzeniowego. Zbudowane są z uchwytu i roboczej końcówki. Końcówka ta ma kształt igły z krótkimi, bardzo ostrymi, ukośnie ustawionymi haczykami na kształt gałęzi świerku. Uchwyt miazgociągu może być metalowy lub plastikowy. Uchwyty plastikowe mają kolor zgodny z międzynarodowym kodem: fioletowy, biały, żółty, czerwony, niebieski, zielony, czarny. Kolor oznacza odpowiedni rozmiar instrumentu. Miazgociągi są produkowane ze stali nierdzewnej.

Kolejnymi instrumentami endodontycznymi są pilniki i poszerzacze. Narzędzia te służą do udrażniania i poszerzania kanałów korzeniowych poprzez zeskrobanie zębiny ze ścian kanału korzeniowego. Mogą być używane ręcznie lub maszynowo, w zależności od typu mają różne właściwości.

Pilniki tylu „H” (Hedstroema)

Charakteryzują się dużą zdolnością cięcia, końcówka zbudowana jest w taki sposób, że część tnąca znajduje się po stronie osi narzędzia. Instrumenty te służą do opracowania kanałów i usuwania zębiny korzeniowej, nie nadają się w przypadku zakrzywionych i wąskich kanałów. Symol na uchwycie- kóło.W przypadku opracowania kanału najpierw należy użyć pilników typu „K” później „H”.

Pilniki i poszerzacze typu „K”

Poszerzacze typu „K” służą do poszerzania i wygładzania kanału, natomiast pilniki typu „K” służą do usuwania martwej miazgi i zębiny kanałowej. Końcówki tych instrumentów mają kształt spirali. W przypadku pilników końcówka jest kwadratowa a spirala jest gęstsza niż w przypadku poszerzacza, natomiast kształt końcówki poszerzacza jest trójkątny. Symbole na uchwytach: poszerzacze- trójkąt, pilniki- kwadrat. W przypadku poszerzaczy typu „K” wykonujemy ruchy rotacyjne przy użyciu małej siły, natomiast pilnikami typu „K” wykonujemy ruchy rotująco- piłujące.

Piliki typu „Szczurzy ogon”

Narzędzia endodontyczne ręczne, służą one do usuwania martwej zębiny ześcian kanałów. Instrumenty te są bardzo ostrei bardzo skuteczne, jednak do ostatecznego opracowania kanału należy użyć pilników typu „H” i „K”. Symbol graficzny na uchwycie- gwiazda ośmioramienna.

Tymi narzędziami wykonujemy ruchy pionowe, piłujące.

Pilniki typu „S”

Końcówka zbudowana jest w taki sposób, że części tnące znajdują się symetrycznie po obu stronach osi.

Pilniki typu „C”(C-piloty)

Instrumenty te wykonane są z twardej stali i służą do udrażniania mocno zakrzywionych lub zobliterowanych kanałów. Symbol na uchwycie-„C”. Wierzchołek tempo zakończony co umożliwia bezpieczną pracę w kanałach. Narzędziem tym wykonujemy ruchy obrotowo- piłujące.

W endodoncji również używamy poszukiwaczy, czyli instrumentów o pomarańczowych końcówkach produkowanych w jednym rozmiarze. Narzędzia te używane są tylko ręcznie. Metalowa końcówka wyposażona jest w milimetrowa skalę służącą do określania długości kanału.

W nowoczesnej stomatologii stosowany jest endometr- jest to specjalistyczny mikroskop, który pozwala dokładnie ocenić długość między końcem operującego narzędzia a wierzchołkiem korzenia zęba. Pomiar ten dostarcza pomocniczej informacji usprawniającej leczenie kanałowe.

Ponadto w endodoncji stosujemy takie narzędzia jak:

1.Igły Millera- są to narzędzia ręczne, przekrój igły jest okrągły lub kwadratowy. Wykorzystywane są do wprowadzania leków, materiałów wypełniających lub do przepłukiwania i sądowania.

Aby ułatwić dojście do kanału zęba za pomocą igły Millera, używa się do tego specjalnych trzymadełek

2.Ćwieki papierowe- wykonane są z celulozy i służą do osuszania kanału korzeniowego. Mają dużą zdolność wchłaniania wilgoci.

3.Endostopy – są to narzędzia pomocnicze, podkładki wykonane z białej gumy krzemowej przeznaczone do zaznaczania roboczej długości instrumentu pracującego w kanale.

4.Endogripy- również narzędzia pomocnicze, nakładki zwiększające średnicę uchwytu instrumentu kanałowego, ułatwiają pracę szczególnie w rękawicach, są wykonane z gumy silikonowej.

Narzędzia Flex -R

Narzędzia te to zmodyfikowane pilniki typu „K”, posiadają bardziej bezpieczny wierzchołek stożkowaty o kształcie paraboli. Instrumenty te są bardziej giętkie i elastyczne oraz odporne na złamania, służą do pracy w wąskich i zakrzywionych kanałach. Przekrój tych narzędzi jest poprzeczny romboidalny.

Narzędzia niklowo- tytanowe NITI

Elastyczność tych narzędzi jest 6-7 razy większa niż narzędzi stalowych. Maja pamięć kształtu( zachowują kształt kanału), dlatego brak możliwości wstępnego zagięcia. Instrumenty te mają stożkowaty kształt i bezpieczny zaokrąglony wierzchołek. Narzędzia NITI to narzędzi maszynowe, którymi wykonujemy ruchy rotująco- piłujące.

Wiertła Gates

Służą do opracowania ujść kanałów oraz 1/3 korony prostego kanału . Są to wiertła na kątnice, zalecane obroty 450-800/ min.

Wiertła Peso (Largo)

Służą do opracowania 1/3 części koronowej kanału. Zalecane obroty 800-1200/ min.

Poszerzacze BentelRock

Służą do opracowania części koronowej kanałów i uzyskanie lepszego dostępu do dalszej części kanału. Zalecane obroty 450-800/ min.

Wiertła BentelRock

Służą do poszerzenia kanałów. Zalecane obroty 800-120/min.

Flex Masters ( InroFile)

Narzędzia do szybkiego, zbieżnego poszerzania kanałów. Długość robocza 19 mm, część pracujaca 9mm. Zalecane obroty 150-300/ min.

Piezon Master 400

Działa w oparciu o generatory fal ultradźwiękowych o częstotliwości 20-25 kHz. Najczęściej stosuje się dostosowane do końcówek ultradźwiękowych pilniki typu „K”. Fala akustyczna przenoszona jest przez pilnik do kanału gdzie powstaje silne zawirowanie cieczy płuczącej, dzięki temu dociera ona do trudno dostępnych miejsc oraz następuje ścieranie zębiny kanałowej a więc poszerzenie kanału. Resztki są usuwane przez fale stale przepływający płyn płuczący. Pilniki ultradźwiękowe służą jedynie do poszerzania kanałów. Udrażnianie kanałów należy wykonać narzędziami ręcznymi na całej długości narzędzia.

Narzędzia do wypełniania kanałów korzeniowych zęba

Igły Lentulo

Instrumenty maszynowe montowane na kątnicę lub prostnicę. Ich końcówka jest spiralna, osadzona na uchwycie. Spirala wprowadzona w ruch obrotowy przesuwa materiał wypełniający w głąb kanału korzeniowego.

Igły Druxa

Instrumenty te zbudowane są jak igły Lentulo, tylko końcówka spiralna umocowana jest na sprężynującej szyjce. Szyjka ta zapewnia igle większą elastyczność i zwiększa bezpieczeństwo pracy w kanale korzeniowym.

Upychadła kanałowe

Instrumenty te swoja budowa przypominają zgłębnik- zakończone są długą, tępą igłą, ustawioną w przedłużeniu lub pod kontem do trzonu. Używane są przy wypełnianiu kanałów korzeniowych.

Upychadła do ćwieków gutaperkowych

Narzędzia te przeznaczone są do bocznej Spreadery i pionowej Pluggery kondensacji gutaperki w postaci ćwieków. Końcówka pracująca ma kształt gładkiej, tępo zakończonej igły, uchwyt plastikowy, oznaczony kolorowym standardowym kodem.

Opracowała: Dypl. Asystentka Stomatologiczna : Anna Koć

Źródła: Własne notatki

Podręcznik dla Asystentek i Higienistek Stomatologicznych- prof.dr.hab.n.med. Z. Jańczuk

Choroby przyzębia - periodontopatie

Choroby przyzębia - periodontopatie - to ogólna nazwa grupy schorzeń tkanek miękkich i twardych otaczających zęby i stanowiących miejsce ich osadzenia.
W skład przyzębia wchodzą: dziąsło, ozębna, okostna i kość wyrostka zębodołowego.
Udział zębów i przyzębia w akcie żucia pokarmów naraża tkanki tych narządów na ciągły kontakt z pokarmami, zwykle łatwo się do nich przyczepiającymi, złożona budowa łuków zębowych z mało dostępnymi przestrzeniami zębowymi oraz skomplikowany system połączenia zębów z tkankami przyzębia ( szczeliny, czyli rowki dziąsłowe) stwarzają możliwość zalegania resztek pokarmowych, które są dogodnym środowiskiem do rozwoju bakterii. Dlatego baterie w jamie ustnej znajdują się w największych ilościach w płytce nazębnej i dziąsłowej. W ślinie i na języku oraz pozostałych błonach śluzowych jest ich znacznie mniej.

Złogi nazębne
Na zębach i w przyzębiu gromadzą się złogi nazębne stanowiące zagrożenie dla tkanek przyzębia.

Do miękkich zaliczamy:
- nabytą osłonkę zębową,
- płytkę nazębną( bakteryjną),
- biały nalot ,
- resztki pokarmowe.

Do twardych zaliczamy :
- kamień nazębny -czyli twardy, zmineralizowany złóg przylegający ściśle do powierzchni zębowej.







Nabyta osłonka zębowa:
- jest to złóg fizjologiczny , nie należy mylić go z pierwotną błonką szkliwa, którą uważa się za wytwór lub pozostałość narządu szkliwnotwórczego.. Nabyta osłonka wytwarza się nie tylko na powierzchniach zębowych ale także pokrywa wszystkie  sztywne powierzchnie  obecne w jamie ustnej np. protezy, wypełnienia. Nabyta osłonka odgrywa rolę ochronną w stosunku do powierzchni zębowych.Umożliwia powstawanie płytki nazębnej ponieważ stanowi początkowy zrąb, do króewgo przyczepiają się bakterie.


Płytka nazębna:

- to nabyta warstwa miękkiego osadu różnej grubości, złożonego głównie z drobnoustrojów,. Osad ten silnie przylega do powierzchni zębów, ciężko go usunąć podczas płukania , można jedynie mechanicznie , np. energicznym szczotkowaniem. Płytki nazębne umiejscawiają się szczególnie na tych powierzchniach zębowych, które nie ulegają samooczyszczaniu, czyli głównie w sąsiedztwie brzegu siecznego i kieszonki dziąsłowej oraz na powierzchniach stycznych, w bruzdach i zagłębieniach  anatomicznych. Odkładają się również na protezach, wypełnieniach oraz powierzchniach kamienia nazębnego. Nagromadzeniu sprzyja niedostateczna higiena jamy ustnej, dieta , zawierająca znaczne ilości węglowodanów  oraz czynniki miejscowe ułatwiające zaleganie, np.nawisy wypełnień, stłoczenie zębów. Płytka tworzy się podczas wypoczynku nocnego jak również w ciągu dnia między posiłkami.


Płytka nazębna naddziąsłowa
- tworzy się na gładkich powierzchniach korony zęba, wzdłuż brzegu dziąsłowego i na powierzchniach stycznych.

Płytka poddziąsłowa:
- tworzy się w szczelinie dziąsłowej lub kieszonce między wolnym dziąsłem a zębem.

Biały nalot:
- nabyta warstwa miękkiego białożółtego osadu, przylegająca luźno do powierzchni zębów, protez, kamienia i płytek nazębnych. Gromadzi się w wyniku złej higieny jamy ustnej, najczęściej w okolicy brzegu dziąsłowego, na powierzchniach wargowych i policzkowych zębów. Biały nalotmożna usunąć energicznym płukaniem.

Resztki pokarmowe:
-po posiłkach. Można usunąć za pomocą płukania z wyjątkiem pozostałości o włóknistej lub twardej konsystencji i tkwiących w przestrzeniach międzyzębowych.

Kamień nazębny:
- zwapniały lub wapniejący złóg tworzący się na powierzchniach zębowych oraz na protezach. Pokryty warstwą miękkiej płytki nazębnej, często pojawia się już w wieku kilku lub kilkunastu lat.

Kamień nazębny naddziąsłowy:
-zmineralizowana płytka nazębna odkłada się powyżej brzegu siecznego na koronach zębów. Może występować na pojedyńczych zębach , na grupach zębów lub wszystkich zębach, najczęściej na językowych powierzchniach dolnych zębów siecznych i an policzkowych powierzchniach górnych zębów trzonowych. Jest koloru biaóżółtego jednak może się wtórnie przebarwiać, stosunkowo łatwy do usunięcia za pomocą specjalnych narzędzi. Odkłada się od kilku do kilkunastu tygodni.

Kamień poddziąsłowy:
- odkłada się poniżej brzegu siecznego w obrębie kieszonek. Występuje w postaci pojedyńczych wysepek lub tworzy wąskie pasmo, biegnące dookoła korzenia zęba, przeważnie niewidoczny. Bardzo twardy , ma zwarta konsystencje, kolor ciemnobrązowy lub czarnozielony. Pokryty miękkim złogiem bakteryjnym, ściśle przylega do powierzchni zębowej , trudny do usunięcia.Powstaje w wyniku przewlekłego zapalenia toczącego się w tkankach miękkich.

Etiologia chorób przyzębia:
Objawem chorób przyzębia jest zapalenie tkanek miękkich , początkowo tylko dziąseł a później głębszych. Wszystkie choroby przyzębia są pochodzenia bakteryjnego, gdyż początkowe objawy powstają w wyniku obecności bakterii płytki nazębnej i dziąsłowej.
Bakterie wywołujące choroby przyzębia pochodzą zwykle z jamy ustnej.

Fazy rozwoju płytki bakteryjnej:

Faza I
- 1-2 dni-  przewaga Gramm- dodatnich ziarniaków i pałeczek.
Faza II
- pojawienie się Gramm - ujemnych ziarniaków i pałeczek nitkowatych i wrzecionowatych.
Faza III
- dojrzewanie po 7 dniach 100-300 mln drobnoustrojów / 1g płytki.

Zapalenie dziąseł:
- to proces zapalny tkanki miękkiej otaczającej ząb, który nie obejmuje jeszcze tkanek głębiej leżących pod dziąsłem. Jest to stan chorobowy odwracalny i występuje przeważnie u ludzi młodych.

Rodzaje zapaleń dziąseł:
1. Nieżytowe- charakteryzujące się zaczerwienieniem dziąsła i gotowością do krwawienia, czasem samoistnego lub podczas szczotkowania zębów.
2. Rozrostowe- dołączają się objawy przerostu czy też rozrostu zapalnego brodawek dziąsłowych lub brzegu dziąsła.
3. Wrzodziejące- obecność żywo krwawiących owrzodzeń umiejscowionych na szczytach brodawek lub brzegu dziąsła.
4. Ziarninowe- żywo-czerwone przerosty ziarniny.


Profilaktyka chorób przyzębia :

1. Badanie i ustalanie profilaktyczno-leczniczego.
2. Poinstruowanie wraz z motywacją pacjenta ( grupy osób) o konieczności systematycznego utrzymywania prawidłowej higieny jamy ustnej.
3.Stosowanie profilaktycznych zabiegów profesjonalnych w poradni ( gabinecie).
4. W razie konieczności stosowanie leków farmakologicznych.

Ustalanie planu profilaktyczno- leczniczego.
Odbywa się u danego pacjenta po badaniu przez lekarza stomatologa. Badanie to powinno dostarczyć informacji o stanie higieny jamy ustnej i przyzębia. Najlepiej jeśli wynikają one z zastosowania wskaźnika potrzeb leczniczych przyzębia. Profilaktyka ma na celu nie tylko zapobieganie chorobie ale także zatrzymanie postępu.

Cele:
- utrzymanie zębów na całe życie,
- utrzymanie czynności narządu żucia.
- eliminacja bólu i dolegliwości związanych z nieprawidłowym uzębieniem.

Opracowała: Dypl. Asystentka Stomatologiczna: Anna Koć

Przypisy:

Choroby błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia Z. Jańczuk, J. Banach

Dla zainteresowanych

Jeśli jesteście zainteresowani, aby zmienić coś w swoim życiu, podnieść swoje kalifikacje, lub też po prostu  Wasza praca Was wypala i chcecie się przekwalifikować- tak jak ja w chwili obecnej. Mogę polecić Wam świetne miejsce, w którym bardzo dobrze wyszkolona kadra i ich profesjonalne podejście pomoże Wam na osiągnięcie celu, do którego chcecie dążyć.
Gorąco polecam i zapraszam , wszelkie informacje można znaleźć na stronie:

CENTRUM EDUKACYJNE ALLMED http://allmed.edu.pl/
Kontakt: tel. 500-343-960; 500-338-984; allmed@allmed.edu.pl

Polub Nasz profil na Facebooku
https://www.facebook.com/Allmed-Centrum-Szkoleniowe-402224560131094/

.