Reklamy

Moi drodzy,ten blog powstał tylko dlatego, że chciałam podzielić się swoimi materiałami, pracami, notatkami z innymi koleżankami,  kolegami ,którzy  postanowili podjąć naukę na kierunku asystentka lub higienistka stomatologiczna. Jeśli Wam się to podoba, zostaw lajka, podaj dalej, skomentuj lub dodaj od siebie informacje na temat pracy asystentek i higienistek lub tematów, które Cię nurtują ale nie pisz, o konkretnych gabinetach stomatologicznych. Takich komentarzy nie publikuję.

Dypl.Higienistka stomatologiczna: Anna Koć

Instruktaż higieny jamy ustnej

W związku z tym, że płytka bakteryjna ciągle się odtwarza, celem instruktażu jamy ustnej pacjenta jest zapoznanie go, w jaki sposób może być ona skutecznie eliminowana, aby nie dopuścić do ponownego jej gromadzenia.
Instruktaż dotyczący utrzymania właściwej higieny uzębienia powinien dotyczyć doboru:
- odpowiedniej szczoteczki;
- sposobu szczotkowania;
- dodatkowych narzędzi pomocniczych;
- past.

 Szczoteczka do zębów

Jest najbardziej uniwersalnym i powszechnie zaakceptowanym przyrządem do eliminacji płytki bakteryjnej. W celu zwiększenia efektu skuteczności szczotkowania zębów produkowane szczoteczki różnią się kształtem, rozmiarem oraz średnicą włosia.

Dobre szczoteczki do zębów powinny cechować się:

- równą długością włosia w pęczkach oraz przestrzeni między pęczkami, pozwalającymi na swobodny przepływ między nimi i utrzymanie szczoteczki w czystości;
- odpowiednią długą cześć pracującą, która podczas oczyszczania powinna obejmować najwyżej trzy sąsiadujące ze sobą zęby ( dla dorosłych - 23 do 30 mm, dla dzieci- 7,5 do 11 mm);
- wystarczającą długość rękojeści ( 15 do 17 dla dorosłych i 11 do 13 dla dzieci)
- rękojeść szczoteczki ustawioną w tej samej płaszczyźnie co część pracująca. Zapewnia to dobrą kontrolę ręki nad częścią pracującą szczoteczki.

W zależności od budowy części pracującej mamy dwa rodzaje szczoteczek do zębów:
- pęczkowe ( 2-3 rzędy pęczków na szerokość i 5- 6 rzędów na długość)
- wielopęczkowe ( 3- 4 rzędy na szerokość i 10- 12 rzędów na długość)

Powszechnie zaleca się szczoteczki o średnicy włosia 0,20- 0.25 mm, o krótkiej i wąskiej części pracującej, gdyż z punktu widzenia anatomii jamy ustnej tylko takie spełniają swoje zadanie, umożliwiając swobodne ruchy podczas szczotkowania zębów.

Szczoteczka miękka

- należy stosować okresowo w przypadkach zaostrzeń w przebiegu zapaleń przyzębia, zwiększone krwawienie dziąseł, wysięk ropny, wzrost ruchomości zębów oraz w rozpoznanym wrzodziejącym zapaleniem dziąseł lub przyzębia.
- bezwzględnym wskazaniem do użycia szczoteczki miękkiej wielopęczkowej jest stosowanie przez pacjenta metody szczotkowania Bassa ( opis metod szczotkowania nieco niżej w tym poście).

Szczoteczka elektryczna

- jest stosunkowo łatwa w użyciu, nie wymaga specjalnej techniki posługiwania się nią, a oczyszczanie powierzchni następuje przez bardzo powolne jej przesuwanie wzdłuż łuku zębowego. Ponadto stosowanie szczoteczki elektrycznej, dzięki zmniejszeniu siły nacisku na dziąsła, która stanowi 1/3 siły stosowanej podczas szczotkowania szczoteczką tradycyjną, działa mniej traumatyzująco na tkankę dziąsła. Główka szczoteczki może wykonywać do 4000 obrotów na minutę do 20000 obrotów na minutę. Połączenie ruchów pulsujących o osylujących w niektórych typach szczoteczek pozawala na jeszcze dokładniejsze oczyszczanie zębów. Blednące zaś pod wpływem używania zielone włókna w zewnętrznej części główki szczoteczki przypominają o konieczności wymiany końcówki. Dla pacjentów mających problemy z nadwrażliwością zębów dostępne są modele z opcją dwóch prędkości działania.

Szczoteczki imitujące fale dźwiękowe

- wykazują dużą skuteczność w walce z płytka bakteryjną dzięki zdolności usuwania bakterii bez bezpośredniego kontaktu z zębem ( odległość włosia szczoteczki od powierzchni zęba lub dziąsła może wynosić 2-3 mm) Połączenie emisji fal dźwiękowych z bardzo szybkimi ruchami części pracującej szczoteczki ( 31000 razy na minutę) zapewnia usuwanie płytki bakteryjnej także z przestrzeni międzyzębowych. Elektroniczny system zwiększający stopniowo przez 12 cykli pracy pozwala pacjentowi na łatwiejsze przyzwyczajenie się do używania tego typu szczoteczki.. Dużym plusem tych szczoteczek  jest emitowany co 30 sekund sygnał dźwiękowy, zmuszający do dokładniejszego oczyszczania każdego kwadratu uzębienia w tym samym czacie.
- Wskazana jest do oczyszczania jamy ustnej pacjentów posiadających implanty, mosty oraz aparaty ortodontyczne.

Metody szczotkowania

Spośród wielu znanych metod i technik szczotkowania zębów oraz polecanych i szeroko stosowanych należą
- metoda roll ( wymiatająca)
- metody wibrujące ( Bass, Stillmann, Charters)
- metoda okrężna ( Fones)
Wybór metody szczotkowania uzależniony jest od stanu przyzębia, zręczności manualnych pacjenta oraz jego poziomu intelektualnego.

Metoda Roll

- Metoda ta polecana jest do codziennego mycia zębów dla wszystkich pacjentów sprawnych manualnie.
- Wskazana u pacjentów z chorobą przyzębia,któremu nie towarzyszy znaczny obrzęk lub rozrost dziąseł a w obrębie wyrostka zębodołowego nie stwierdza się zaburzeń w jego kształcie.
- Szczoteczka ustawiona jest pod kątem 45 stopni
- Główka szczoteczki przesuwana jest po dziąsłach i koronach zębów.
- Zaleca się wykonywać 4-6 ruchów wymiatająco- obrotowych w jednym czyszczonym miejscu a główka szczoteczki musi obejmować 3 sąsiadujące zęby.
- Sposób ten nie jest skuteczny, jednak jest mało inwazyjny w przypadku chorób przyzębia.

Metoda Bass

-Metoda ta skutecznie usuwa płytkę bakteryjną z kieszonek dziąsłowych.
-Wskazana dla osób sprawnych manualnie  z niewielkimi stanami zapalnymi dziąseł.
- Włosie szczoteczki wyłącznie miękkiej ustawiamy pod kątem 45 stopni skierowane do wierzchołków korzeni zębów w okolicach szyjek.
- Wykonujemy niewielkie ruchy poziome drgająco- wibrujące wykorzystując sprężystość włosia szczoteczki , w ten sposób końce włosia szczoteczki wnikają do kieszonki dziąsłowej i skutecznie oczyszczają okolice przydziąsłową.
- Wykonuje się ok 5 powtórzeń, każde składające się z mniej więcej 30 ruchów.
- W tym przypadku nie wolno szorować zębów, ponieważ można spowodować uszodzenie szkliwa i obnażenie koron!!!

Metoda Stillmann

- Jest  to połączenie metod Roll i Bass przeznaczona dla pacjentów sprawnych manualnie.
- Szczoteczkę układa się poziomo pod kątem 4
5 stopni skierowaną włosiem do wierzchołka korzenia. Należy mieć na uwadze, że włosie szczoteczki częściowo powinno znajdować się na dziąśle a częściowo na koronie zęba.
- Delikatnie przyciśniętą do dziąsła szczoteczkę "wywija się" w kierunku powierzchni żujących z jednoczesnymi ruchami poprzecznie- wibrującymi o niewielkich drganiach wykorzystując sprężystość włosia szczoteczki.
- Metoda ta uważana jest za masująco- oczyszczającą i polecana jest m.in. przy recesji dziąseł, zapalenia dziąseł i przy drobnych zapaleniach przyzębia.

Metoda Charters zwana również masującą

- Metoda ta jest przeznaczona dla pacjentów sprawnych manualnie.

-Polecana szczególnie pacjentom z chorobami przyzębia i ze stwierdzoną recesją dziąseł bądź utratą ich konturu.

-Szczoteczkę układamy poziomo pod kątem 45 stopni w kierunku płaszczyzny zgryzowej.

-Włosie szczoteczki powinno znajdować się częściowo na dziąśle i częściowo na koronie zęba skierowane do powierzchni żującej, brzegu siecznego.

Szczoteczką ruchy obrotowe przy jednoczesnym i równomiernym ucisku dziąsła (10 uciśnięć masujących).

- Metoda tanie jest łatwa do opanowania a wykonywana w niewłaściwy sposób może spowodować szkodliwe działanie na dziąsła.

Metoda Fones - metoda okrężna

- Polecana szczególnie dzieciom, osobom starszym i osobom upośledzonym.

- Szczoteczkę układamy pod kontem prostym do powierzchni zęba i wykonujemy ruchy okrężne.

-Ta metoda umożliwia usunięcie płytki nazębnej z powierzchni gładkich zęba, niestety płytka nazębna zalegająca na powierzchniach stycznych nie zostaje usunięta.

Stosując odpowiednią metodę szczotkowania zalecaną przez higienistkę musimy również pamiętać o szczotkowaniu powierzchni żującej zębów bocznych oraz powierzchniach podniebiennych i językowych siekaczy. Aby dokładnie zadbać o higienę do każdej metody musimy zastosować metodę pionową i poziomą

Metoda pionowa

- Włosie szczoteczki układamy pionowo wzdłuż osi zęba do powierzchni podniebiennej siekaczy górnych i powierzchni językowych siekaczy dolnych, po czym "wymiatamy" zalegające resztki pokarmowe.

Metoda pozioma

- Szczoteczkę układamy wzdłuż  długiej osi zębów na powierzchniach żujących zębów bocznych wykonując ruchy tył- przód

Przybory do higieny przestrzeni mięzyzębowych

Oczyszczanie powierzchni mędzyzębowych powinno stać się niezbędną częścią składową zabiegów higienicznych jamy ustnej. Używanie samej szczoteczki do zębów redukuje w najlepszy przypadku 60% płytki nazębnej.Istnieje szeroki asortyment przyborów do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych. Należą do nich:

- nitka i taśma dentystyczna;

- Superfloss

-szczoteczki międzyzębowe;

-szczoteczki jednopęczkowe;

- wykałaczki;

- stymulatory dziąsłowe;

-irygatory.

Nitki i Taśma dentystyczna

Nić dentystyczna wykonana jest albo z jedwabiu albo z nylonu. Może być woskowana i niewoskowana jak również mogą zawierać fluor bądź nasączone miętą. Są produkowane w postaci cienkiego " sznureczka" lub płaskiej taśmy.

Sposób użycia:

Nić dentystyczną odcinamy na długość ok 40-50 cm nawijamy na palce środkowe lub wskazujące tak aby po uchwyceniu nitki między kciuki była naprężona i miała ok 4 cm w momencie wprowadzenia jej do przestrzeni międzyzębowej. 

Nić należy wprowadzić po zębie wykonując ruchy z góry na dół pamiętając aby nić mieć cały czas napiętą i opartą o ścianę zęba. Następnie delikatnie wchodzimy pod dziąsło i wykonujemy ruch z góry na dół również pamiętając o tym aby ta nić była napięta i oparta o ścianę zęba. Każda powierzchnia styczna zęba, po której przesuwa się nić bądź taśma powinna być oczyszczana innym, czystym fragmentem nici, aby nie przenosić flory bakteryjnej z jednej przestrzeni międzyzębowej na drugą.

Szczoteczki międzyzębowe

Służą do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych z osłoniętymi korzeniami zębów oraz furkacji 3 klasy. Tylko ten typ szczoteczki jest wstanie usunąć płytkę bakteryjną lokalizującą się na nierównościach cementu korzeniowego.Produkowane są dwa typy szczoteczek międzyzębowych: 

-typ butelkowy o kształcie cylindrycznym

-typ stożkowaty

Szczoteczkę taką wkłada się między zęby tak, że włosie jest uciśnięte przez odpowiednie zęby. Przylegająca ściśle do powierzchni korzenia zęba szczoteczka międzyzębowa może skutecznie oczyścić wklęsłości na powierzchniach stycznych przestrzeni międzyzębowych. Ruch szczoteczki powinien mieć kierunek :przedsionek- jama ustna właściwa.

Szczoteczki jednopęczkowe

   Służą do usuwania płytki z furkacji z przestrzeni na koronach zębów, do których przymocowany jest aparat ortodontyczny, z dystalnych powierzchni ostatnich zębów, ze stałych uzupełnień protetycznych oraz miejsc z wszczepami zębowymi 

Wykałaczki

Wykonane z drewna brzozowego lub balsamowego mogą być nasączone fluorem lub miętą. Na przekroju poprzecznym mają kształt trójkąta dopasowanego do przestrzeni międzyzębowych i są zwężone na końcu.

                                                                      Sposób użycia:

Wykałaczkę chwyta się jak szczoteczkę pomiędzy palec wskazujący a kciuk, pozostałe palce opieramy na żuchwie , po czym delikatnie , ale stanowczo , wprowadza się ją do przestrzeni międzyzębowej, wierzchołkiem do punktu stycznego, do momentu , aż wklinuje się w przestrzeń. Podstawa trójkąta powinna być skierowana do dziąsła , pod kątem 90 stopni do osi długiej zęba. Następnie częściowo wysuwa się ją i powtarza czynność 4-5 razy w każdej przestrzeni międzyzębowej.

Stymulator dziąsłowy

Składa się z trzonka i osadzonego na nim wymiennego stożka gumowego( miękki) lub plastikowego ( twardy). Jego głównym przeznaczeniem jest masaż dziąsła w przestrzeni międzyzębowej pozbawionej częściowo lub całkowicie brodawki dziąsłowej. Przy niewielkim stopniu zapalenia dziąseł stosuje się stymulator gumowy, zaś po ustąpieniu stanu zapalnego , nieco twardszy- plastikowy.

Sposób użycia:

Użycie stymulatora polega na skierowaniu wierzchołka stymulatora lekko dokoronowo i umieszczeniu go w przestrzeni międzyzębowej. Stymulatoerm wykonuje się drobne ruchy okrężne od strony przedsionkowej i językowej uciskając lekko dziąsło. Stymulator dziąsłowy jako urządzenie służące do zabiegów fizykoterapii poprawia krążenie poprzez masaż pozostałej części brodawki lub dziąsła pozwalając na częściową ich regenerację.

Irygator

Urządzenie to pozwala na wypłukanie resztek pokarmowych z przestrzeni międzyzębowych i kieszonek przyzębnych za pomocą strumienia wodnego lub wody z dodatkiem leku, który wydobywa się ze specjalnej końcówki w sposób ciągły, przerywany lub wirujący.. Działają skutecznie w zapobieganiu jaki i leczeniu chorób przyzębia. W żadnym jednak przypadku nie mogą zastąpić szczoteczki do zębów. W zależności od typu końcówki wyróżnia się irygację nad- i poddziąsłowe. W irygacji naddziąsłowej strumień opłukuje przyezębie brzeżne. Zabiegi te wykonywane są w domu codziennie lub co drugi dzień.

Niewłaściwe stosowanie irygacji wodnych w domowej higienie jamy ustnej , na przykład bez usunięcia złogów nad- i poddziąsłowych, może być przyczyną ropnia parodontalnego lub podrażnienia dziąsła wskutek wtłoczenia do kieszonki przyzębnej resztek kamienia nazębnego lub bakterii.

Pasty do zębów

Szereg właściwości charakteryzujących pasty do zębów sprawia, że ich używanie podczas zabiegu szczotkowania zębów stanowi dodatkowy czynnik wpływający na poprawę higieny jamy ustnej. Użyci do szczotkowania zębów odpowiedniej pasty ułatwia i skraca o 1/3 czas potrzebny do oczyszczania uzębienia. właściwości oczyszczające zawdzięczają pasty głównie środkom ściernym i substancjom powierzchniowo- czynnym, zaś działanie przeciwzapalne - preparatom o działaniu bakteriobójczym i substancjom biologicznie czynnym.



Opracowała: Dypl. Asystentka Stomatologiczna: Anna Koć
Źródła:
- dentysta.eu
- Praktyczna Periodontologia Kliniczna - redakcja naukowa Z. Jańczuk
- notatki własne

Mioterapia

W związku z tym , że moje notatki są bardzo zbliżone do artykułu znajdującego się na stronie  CzytelniaMedyczna.pl pozwolę sobie na wklejenie linku do opisu ćwiczeń z mioterapii i gorąco zachęcam do zapoznania się z nim.

Miłej lektury :

http://www.czytelniamedyczna.pl/3568,mioterapia-w-leczeniu-wad-ortodontycznych-zasady-stosowania.html

Opracowała: Dypl. Asystentka Stomatologiczna: Anna Koć

Systemy oznaczania zębów

Systemy oznaczania zębów.

Zostały opracowane w celu ujednolicenia i ułatwienia komunikacji pomiędzy lekarzami dentystami, higienistkami stomatologicznymi i przedstawicielami innych zawodów mających do czynienia z zębami, w szczególności gdy posługują się różnymi językami. Ich zaletą jest ułatwienie zapisu i prowadzenia choroby w kartotece pacjenta. Każdy system stanowi zbiór zasad opisujących schemat, według każdego zęba w każdym łuku przypisane jest określone i unikalne oznaczenie literowe bądź liczbowe ( również zęby mleczne i stałe mają odrębne oznaczenia).

Przez lata rozwijały się różne systemy, od bardziej opisowych ( łacińskich)i wizualnych ( system Zigmondy’ego , Haderupa) do czysto cyfrowych (system Violha, Uniwersalny), ze względu na rozwój technologii informacyjnych oraz możliwości wprowadzania danych pacjenta do komputera.

Cechy wspólne systemów :

Podstawą większości systemów jest „schemat krzyża”, który dzieli uzębienie pacjenta na łuk górny i dolny, a każdy łuk na prawą i lewą połowę- co daje w sumie 4 ćwiartki. Lewa i prawa płowa nazywane są z perspektywy pacjenta, jednak ich orientacja na diagramie odpowiada perspektywie lekarza patrzącego na pacjenta ( prawe zęby pacjenta znajdują się po lewej stronie lekarza, w lewej części diagramu, a lewe zęby pacjenta znajdują się po prawej stronie lekarza, w prawej części diagramu).

System łaciński wg Mühlreitera

- System łaciński był używany jako pirwszy i zalecany przez Austriaka Mühlreitera w 1870r.

Ćwiartki słownie: I₁ sup. Sin. Oznacza „ pierwszy siekacz ( łac: incisivus) górny( superior) lewy ( sinister).

Zęby mleczne wykazywano dodatkową literą „d” ( łac.: dentes)

Oznaczenie literowe pochodzą z łaciny ( wielkie litery dla zębów stałych, małe litery dla zębów mlecznych).

Oznaczenie:

I - Incisiva – Sieczny Góra- Superioris

C- Canini – Kły Dół- Minioris

P- Premolares – Przedtrzonowce Lewa- Sinister

M- Molares – Trzonowce Prawa – Dexter

System Zsigmond’ego ( Inne nazwy : Austriacki, Chevrona)

- metoda wiedeńskiego dentysty Adolfa Zsigmond’ego opracowania w 1861 roku zerwała z dotychczasowym systemem oznaczenia zębów długimi nazwami łacińskimi na rzecz krótszego zapisu cyfrowego. Polega ona na podaniu pozycji zęba oraz obrysowaniu danej liczby kątem prostym oznaczającym odpowiednią ćwiartkę.

Pozycję zęba podaje się od siekacza przyśrodkowego do ostatniego trzonowca. Dla zębów stałych używamy cyfr arabskich, dla zębów mlecznych cyfr rzymskich. Kąt ćwiartki ozacza się dwoma kreskami analogicznymi do kresek ograniczających na diagramie ćwiarkę, w której ten ząb się znajduje. I tak linia pionowa różnicuje stronę lewą i prawą a linia pozioma -górę i dół.

//wadą systemu jest brak możliwości werbalizacji i zapisu cyfrowego oznaczonych kątów, gdyż niemożliwe jest wprowadzenie z klawiatury komputera.

System Palmera ( Inne nazwy: Ćwiartkowy, PNS )

- Dentysta Corydon Palmer z Ohio opracował podobny system równolegle z Zygmond’m( 1870r) i w krajach anglojęzycznych system Zsigmnond’ ego nany jest jako system Palmera. Zęby stałe oznaczył tak samo jak Zsigmond’y a inaczej jedynie zęby mleczne zastępując cyfry rzymskie wielkimi literami.

System Haderupa ( Inne nazwy: Duński, „ Plus/ Minus”)

- Duński lekarz Vitkor Haderup w 1887 roku zrezygnował z bezpośrednio odnoszenia się do krzyża na diagramie i zastąpił go znakami „+” ( plus) dla zębów górnych i „-” ( minus) dla zębów dolnych, które pełnia funkcję linii poziomej z systemu Zsigmondy’ego. Funkcję linii poziomej pełni położenie znaku „ +” lub „-” względem cyfry. Znak ten umieszcza się po mezjalnej stronie zęba tj. przyśrodkowo ( po stronie linii centralnej łuku zębowego). Tak więc znak po stronie cyfry oznacza ząb prawej połowy łuku zębowego a znak po lewej stronie- ząb lewej połowy.

Do oznaczania zębów mlecznych Haderup zdecydował się używać również cyfr arabskich, jednak dla rozróżnienia ze stałymi pozycję zęba mlecznego poprzedził „L” (łac. lacteus)- mleczny, później zmieniono literę na jedno „0” wiodące. Wadą systemu jet brak możliwości zapisu cyfrowego kątów, gdyż znaki „+” i „-” dla systemów komputerowych oznaczają działanie na liczbach.

System ten jest najbardziej rozpowszechniony w Skandynawii.

Przykład:

Zęby stałe:

6+ - prawy górny pierwszy trzonowiec ( prawa górna 6)

+1 – lewy górny pierwszy siekacz ( lewa górna 1)

3- - prawy dolny kieł ( prawa dolna 3)

Zęby mleczne:

04+ - prawy górny pierwszy trzonowiec mleczny ( prawa górna 4 mleczna)

+02 – lewy górny drugi siekacz mleczny ( lewa górna 2 mleczna)

System Haderupa z poprawką Allerhandra

- W późniejszym czasie wprowadzono poprawkę do systemu Haderuoa, która polegała na przywróceniu numeracji zębów mlecznych według systemu Zsigmondy’ego tj. liczbami rzymskimi. W 1931 roku system ten został przyjęty jako obowiązujący:

- Zęby stałe oznacza się cyframi arabskimi (od 1 do 8)

- Zęby mleczne oznacza się cyframi rzymskimi (od I do V)

- Zęby szczęki oznacza się znakiem „+”

- Zęby żuchwy oznacza się znakiem „-”

System Viohla ( Inne nazwy: FDI, Dwuwskaźnikowy, Międzynarodowy, TDS)

-System ten w 1970 roku został oficjalnie przyjęty przez komisję FDI(fr. Fede’ration Dentarire Internatinale) jako norma ISO-3950 i obecnie jest zalecany przez WHO ze względu na łatwość posługiwania się nim w mowie i piśmie oraz w gromadzeniu i opracowaniu danych. Jest powszechnie używany na świecie (poza USA)również w Polsce. Berliński lekarz Viohl wprowadził w 1966 roku system opierający się całkowicie na cyfrach arabskich tzn. zarówno pozycję zęba w ćwiartce jak i samą ćwiartkę oznaczył cyframi arabskimi.

- Ćwiartki porównał do tarczy zegara, podzielił je na cztery kwadraty i ponumerował od lewej ( z perspektywy lekarza patrzącego na pacjenta zgodnie z ruchem w skazówek zegara od 1 do 4)

- Dla zębów mlecznych postanowił kontynuować numerację i zaznaczył ćwiartki cyframi od 5 do 8.

Numerację zębów Viohl pozostawił taką samą- zęby stałe ( 1-8)- od siekacza przyśrodkowego do ostatniego trzonowca, zęby mleczne zaznaczył również cyframi arabskimi od 1 do 5.

System OMS

- System ten (1981r) jest odmianą FDI, w którym jedną modyfikacją jest zapis z kropką pomiędzy cyframi, np. „ 2.4”

System uniwersalny ( Inne nazwy: UNS, Amerykański, Parreidta, ADA)

- Nie ma ćwiartek.

- Zęby numeruje się od ostatniego górnego trzonowca do przodu i dalej do otsatniego dolnego trzonowca.

- Zęby mleczne oznaczone wielką literą.

Przykład:

Zęby stałe:

3 – prawy górny pierwszy trzonowiec

9 – lewy górny pierwszy siekacz

Zęby mleczne:

F – lewy górny pierwszy siekacz mlecznych

5d- prawy górny pierwszy siekacz mlecznych

System uniwersalny ( NAVY NAVATION)

- Numerowanie zębów tak jak w systemie UNS, ale w innej kolejności – nie zgodnie z ruchem wskazówek zegara, tylko od prawej do lewej strony.

Jakość zdjęć nie jest najlepsza. Mam jednak nadzieję,że ten post pozwoli Wam lepiej zrozumieć wszystkie te systemy oznaczania zębów.

Opracowała: Dypl. Asystentka Stomatologiczna: Anna Koć
Źródła: notatki własne, internet.

Zalecenia po zabiegach stomatologicznych.

Wizyta w gabinecie stomatologicznym nie kończy się z chwilą wyjścia pacjenta z gabinetu, lekarz stomatolog, bądź higienistka po zabiegach  stomatologicznych informują pacjenta o zaleceniach.
Jak to jest w praktyce?
Rzadko zdarza się, że pacjent stosuje się do zaleceń, najczęściej wygląda to w ten sposób, że pacjenci w ogóle nie słuchają jak postępować po zabiegu i nader często są jednym z głównych przyczyn powikłań po zabiegowych.
Przygotowałam w skrócie zalecenia po zabiegach wykonywanych w gabinecie stomatologicznym.
Zapraszam do zapoznania się .

I. Zalecenia po czyszczeniu i piaskowaniu zębów

- Bezpośrednio po zabiegu oczyszczania zębów
 ( skalingu) i piaskowaniu zalecane jest powstrzymać się od jedzenia i picia przez co najmniej godzinę.
- Bezpośrednio po zabegu a najlepiej w czasie 24 h zalecane jest stosowanie " białej diety" czyli unikanie spożywania przebarwiających pokarmów takich jak: jagody, buraki oraz picia napojów typu: kawa, ciemna herbata, czerwone wino, coca cola.
- że względu na możliwość po zabiegowej nadwrażliwości zębów zalecane jest stosowanie pasty na nadwrażliwość np. Colgate proRelief, Elmex, Sensitive, Sensodyne. Dolegliwości zwykle ustępują po 3 dniach.
- Czasami utrzymuje się szczątkowe krwawienie z dziąseł następnego dna po zabiegu. Jeśli istnieją medyczne wskazania do stosowania konkretnych płukanek leczniczych , lekarz poinformyje pacjenta dodoatkowo.

- Ze względu na delikatność tkanek miękkich może wystąpić podrażnienie języka i dziąseł, wówczas pacjent odczuwa szczypanie lub niewielki ból. Dolegliwości te w krótkim czasie ustępują same.
Dl przyspieszenia procesu gojenia i poprawy konfortu w jamie ustnej można stosować np. Baikadent, Sachol.
Nie zaleca się stosowania płukanek ziołowych, np szałwi ze względu na możliwość przebarwienia zębów.

II. Zalecenia po wybielaniu zębów:

- Po profesjonalnym zabiegu wybielania zębów w gabinecie stomatologicznym zalecane jest przez ok 3 dni stosowanie tzw. " białej diety" - aby efekt wybielania utrzymał się jak najdłużej. Oznacza to unikanie pokarmów takich jak: buraki, śliwki oraz napojów typu: czerwone wino, kolorowe soki, kawa, herbata itp.
- Zaleca się co najmniej kilkudniową absencję nikotynową.
- Zaleca się stosowanie past do zębów i preparatów z większą ilością fluoru, które remineralizuje szkliwo zębów.
- W późniejszym okresie zaleca się również regularne szczotkowanie zębów pastą wybielającą , ponieważ utrzymanie właściwej higieny jamy ustnej jest kluczowe dla uzyskania długotrwałego efektu wybielania.
- Przynajmniej co 6 miesięcy zalecane jest poddawanie się zabiegowi profesjonalnego usuwania kamienia nazębnego oraz osadu przez oczyszczanie i piaskowanie zębów.

III. Zalecenia po lakierowaniu zębów:

- Bezpośrednio po zabiegu zaleca się powstrzymanie się od przyjmowania pokarmów i napojów przez ok 2 godziny.

- Bezpośrednio po zabiegu zalecane jest ( najlepiej do końca dnia) powstrzymanie się od kwaśnych napojów mp. soków i napojów gazowanych oraz jedzenia kwaśnych potraw, owoców np. cytrusów. Należy też unikać jedzenia twardych pokarmów aby jak najdłużej lakier pozostał na zębach. Zalecane jest picie wody.

- W dniu zabiegu nie wskazane jest szczotkowanie zębów, tak aby lakier pokrywający zęby utrzymał się przez ok 12 h i fluor mógł wbudować się w szkliwo.

IV. Zalecenia po opracowaniu i wypełnieniu ubytku.

- Bezpośrednio po opracowaniu i wypełnieniu ubytku zalecane jest w czasie 1-3 h ( w zależności od rodzaju wypełnienia ) powstrzymać się od jedzenia i picia.

-  Bezpośrednio po leczeniu ze znieczuleniem zaleca się czasowe powstrzymanie się od jedzenia i picia ( szczególnie gorących i płynnych pokarmów i napojów) do czasu ustąpienia znieczulenia. Znieczulenie może spowodować nieświadome przygryzienie języka lub wargi, co może skutkować krwawieniem, bólem w późniejszym kresie.
- Bezpośrednio po leczeniu ( bezpiecznie do końca dnia) zalecane jest unikanie skrajnie zimnych i gorących pokarmów, mogą spowodować rozszczelnieniem wypełnienia a w przyszłości próchnicę.
- Zalecane jest stosowanie past do zębów z dużą ilością fluoru, który wbuduje się w leczony ząb i wzmocni jego strukturę.
- Czasem może wystąpić tzw. wrażliwość po zabiegowa, która może trwać do 2 tygodni, wówczas zaleca się zastosować pastę znosząca nadwrażliwość zębów.

V. Zalecenia po zacementowaniu koron i mostów na stałe:

- Bezpośrednio po zabiegu zalecane jest powstrzymanie się od przyjmowania pokarmowy i napojów przez minimum 3 h.
- W czasie 2 tygodni po zabiegu nie zaleca się żucia gumy do żucia lub podobnych pokarmów np. cukierki toffi.
- Pojedyncze korony zaleca się traktować jak własne zęby, używając standardowo szczoteczki do zębów i nici dentystycznych.
- W przypadku mostów protetycznych zaleca się dodatkowo używanie nici dentystycznych typu "Floss".
- Podczas użytkowania tego typu uzupełnień obowiązuje zachowanie takich samych zasad higieny jamy ustnej jak przy uzębieniu własnym.

VI. Zalecenia przy oddawaniu protez ruchomych.

- Moment oddawania protez do użytkowania nie powinien być ostatnia wizytą w gabinecie stomatologicznym, ponieważ dopiero jej użytkowanie pozwoli na idealne dopasowanie jej do dziąseł. Obecnie podczas wizyt kontrolnych pozwoli jak najszybciej uzyskać komfort posiadania nowego uzębienia. Zazwyczaj w pierwszej dobie użytkowania protezy pojawia się dyskomfort i czasem także dolegliwości bólowe, których nie zaobserwujemy w momencie opuszczania gabinety stomatologicznego.
-  Zaleca się normalne użytkowanie protezy w sposób ciągły do czasu następnej wizyty.
- Pierwszą noc należy spać z protezą, tak aby śluzówka dziąseł zaadaptowała się jak najszybciej do nowych warunków.
- Protezę należy dokładnie czyścić część, która imituje zęby twardą szczoteczką do zębów a część , która bezpośrednio ma kontakt ze śluzówką jamy ustnej miękką szczoteczką, lub typową szczeteczką przeznaczoną do protez.

- Do mycia protez można używać letniej wody i mydła lub innych profesjonalnych preparatów przeznaczonych doczyszczenia protez.

- Pozostałe zęby ( po wyjęciu protez z podłoża ) zaleca się myć średniej miękkości  szczoteczką a błonę śluzową jamy ustnej delikatnie masować szczoteczka z miękkim włosiem.

- Do higieny protez można stosować dodatkowo tabletki odkażające czy profesjonalny proszek czyszczący.

- Z doświadczenia wiemy, że proteza w pierwszej dobie prawidłowego użytkowania może odciskać na błonie śluzowej wszystkie miejsca, które wymagają korekty przez lekarza stomatologa. Nie należy korygować protez we własnym zakresie, ponieważ takie działanie skutkuje utratą gwarancji na leczenie protetyczne.

- Zaleca się żuć niewielkie ilości pokarmu, równolegle prawą i lewą stroną, aby zapewnić prawidłowe położenie i stabilność protezy z jamą ustna.

- Nie zaleca się jedynie pokarmów lepkich i ciągnących ( typu toffi, guma do żucia, pizza z serem) aby uniknąć wyciągnięcia protezy z podłoża.

- Zaleca się ćwiczenie mowy z użyciem głoski "sz" lub "cz" ponieważ układ mowy potrzebuje czasu, aby zaadoptować się do nowej sytuacji.

- Po dopasowaniu protez należy wyjmować je do snu i przechowywać sucho w specjalnym przeznaczonym do tego celu pojemniku.

- Nie zaleca się pozostawienie protez w wodzie, ponieważ skutkuje to rozkładowi bakterii a w konsekwencji przyczynia się do powstania stanów zapalnych śluzówki.

- Protezy przeznaczone są do użytkowania na około 5 lat. Po tym czasie zaleca się wykonanie nowych, głównie zw względu na zmieniające się warunki w jamie ustnej, np. układ dziąseł so skutkuje poluzowaniem protez, zmianą położenia.

- Dobrze wykonana i dopasowana proteza nie wymaga stosowania wszelkiego rodzaju preparatów do podklejania. 

VII. Zalecenia po ekstrakcji ( usunięciu ) zęba.

- Bezpośrednio po usunięciu zęba ( przez ok 20 min) zalecane jest utrzymanie tamponu uciskającego założonego przez lekarza.

- Bezpośrednio po zabiegu zaleca się powstrzymanie się od przyjmowania pokarmów i napojów przez min. 2h.

Pozostałe zalecenia w dniu zabiegu:

- Nie płukać intensywnie jamy ustnej by nie wypłukać tworzącego się na ranie skrzepu.

- Powstrzymać się od palenia tytoniu - przedłuża to proces gojenia.

- Nie przyjmować gorących płynów, nie spożywać twardych pokarmów, nie pić gęstych płynów przez słomkę aby nie wytwarzać podciśnienia w jamie ustnej.

- Nie szczotkować miejsca po ekstrakcji.

- W razie bólu przyjąć tabletkę przeciwbólową, w dniu zabiegu oraz w dniu następnym, ponieważ ból po usunięciu zęba jest normalnym objawem.

- Korzystnie dla ograniczenia bólu oraz procesu gojenia działa okład z lodu ( należy owinąć lud ściereczką aby uniknąć odmrożenia policzka) 

- Zalecane jest powstrzymanie się od wysiłku fizycznego.

- Po zabiegu mogą nastąpić niepokojące objawy:

•  krwawienie utrzymujące się dłużej niż3 h;
• obrzęk;
• podwyższona temperatura;
• ból utrzymujący sie dłużej niż 3 doby;
• szczękościsk.

W razie wystąpienia któregokolwiek z dwóch wyżej wymienionych objawów, należy się natychmiast skontaktować z lekarzem stomatologiem!!!

- Jeżeli na ranę po usunięciu zęba założone są szwy, po 7 dniach należy zgłosić się do lekarza stomatologa w celu ich zdjęcia.

VIII. Zalecenia po dłutowaniu zęba ( potocznie ósemek)

- Stosujemy takie same zalecenia jak przy usunięciu zęba.

- Czasem wystąpić może zasinienie tkanek w okolicy miejsca zabiegu, które ustępuje po 7-14 dniach. w celu szybkiego wchłaniania wysięku można stosować preparaty uszczelniające naczynia krwionośne np. Rutinoscorbin.

- Podwyższona temperatura do 37 stopni C

- Po zabiegu bezwzględnie stosować się do zaleceń lekarza w kwestii przyjmowania przepisanych leków!

- W razie przedłużającego się krwawienia, gorączki czy obrzęku trwającego przez 3 doby należy zgłosić się do lekarza!

- Po 7 dniach należy zgłosić się do gabinetu stomatologicznego w celu usunięcia szwów założonych na ranę.   

IX. Postępowanie po zabiegu implantologiczno- chirurgicznym.

 

1. Higiena jamy ustnej:

- W pierwszej dobie po zabiegu należy unikać jakichkolwiek czynności pielęgnacyjnych jamy ustnej włącznie z płukaniem, ponieważ może spowodować to wtórne krwawienie.

- W drugiej dobie po zabiegu można ozpocząć płukanie jamy ustnej płynem antybakteryjnym. Płyn nalezy stosować 3 razy dziennie po posiłku.

- Od 2-3 dób po zabiegu okolicę wokoł gojacej se rany należy oczyścić bardzo delikatnie, wyłącznie przy użyciu miękkiej szczoteczki.

- Zaleca się ostrożność podczas szczotkowania co najmniej do tygodnia po zabiegu.

2. Obrzęk

- Korzystnie dla ograniczenia bólu orz procesu gojenia działa okład z lodu, zaleca się przykładać zimny suchy okład lub worek z lodem zawinęty w ściereczkę kilka razy dziennie przez 15 minut.

3. Krwawienie

- Delikatne podbarwienie krwią śliny w pierwszej dobie po zabiegu jest naturalne.

- w przypadku nasilenia się krwawienia należy wywierać delikatny ucisk przez nagryzienie gazika, który został położony w miejscu krwawienia.

- Jeżeli pomimo prawidłowego postępowania krwawienie nadal jest intensywne bezwzględnie po 1-2 h zalecane jest skontaktowanie się z lekarzem dentystą. 

4. Uczucie odrętwienia okolicy operacyjnej.

- W pierwszej godzinie o zabiegu zazwyczaj część twarzy jest zdrętwiała w wyniku znieczulenia i działań operacyjnych. Jeżeli jednak ten stan utrzymuje się powyżej 12 h bezwzględnie należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym.

5. Ból

-  Po zabiegu chirurgicznym mogą pojawić się dolegliwości bólowe, które zwykle występują ok. 3 doby po zabiegu.

- Doraźnie należy przyjmować leki przeciwbólowe przepisane przez lekarza.

- Jeżeli dolegliwości nasilają się powyżej trzeciej doby po zabiegu lub pojawia się gorączka, powiększone węzły chłonne bezwzględnie należy skontaktować się z lekarzem dentystą ( najlepiej operatorem)

6. Posiłki i napoje

- W okresie pierwszych trzech dni po zabiegu zalecane jest unikanie gorących potraw i napojów oraz twaraych pokarmów.

- Zaleca się ograniczyć lub wyeliminować spożywanie alkoholu, kawy, mocnej czarnej herbaty.

7. Palenie tytoniu.

- Bezpośrednio po zabiegu a korzystniej w okresie trzech dni zaleca się ograniczenie lub wyeliminowanie palenia tytoniu.

8. Wysiłek fizyczny.

 

- W pierwszych dniach o zabiegu zaleca się ograniczenie wysiłku fizycznego, szczególnie pochylanie głowy.

9. Odpoczynek

- W pozycji siedzącej z podparta głową, półsiedzącej.

- Nie wskazany jest odpoczynek w pozycji siedzącej- horyzontalnej.

X. Zalecenia po założeniu aparatu stałego.

- Przez około 7 dni po założeniu aparatu ortodontycznego może wystąpić ból zębów, podczas jedzeni a w niektórych przypadkach przez sam aparat ortodontyczny. Stosujemy środki przeciwbólowe.

- Mogą wystąpić otarcia i podrażnienia błony śluzowej, dlatego tuż po założeniu aparatu stałego warto  zaopatrzyć się w wosk ochronny.

- Należy całkowicie unikać twardych pokarmów- gum do żucia, cukierków- mogą one zaklejać aparat ortodontyczny.

- Niezwykle ważne jest perfekcyjne dbanie o higienę jamy ustnej podczas noszenia aparatu.

- Zęby należy myć po każdym posiłku!

- Należy poddawać się kontroli w gabinecie stomatologicznym  co 3 miesiące .

Opracowała: Dypl. Asystentka Stomatologiczna Anna Koć

Źródła: 

-Internet

-Notatki własne

Dysfunkcje narządu żucia

Dysfunkcje narządu żucia

• to dziedzina stomatologii zajmująca się diagnostyką oraz leczeniem pacjenta w obrębie układu stomatogntycznego.

Już we wczesnym okresie życia dziecka niewłaściwe postępowanie matki  może przyczynić się do wywołania zaburzeń, które będą wymagać długotrwałego leczenia lub nawet pozostaną na całe życie.

Pierwszy okres życia niemowlęcego ogranicza się głównie do snu, czuwania i częstego przyjmowania pokarmów. Mogłoby się wydawać, że narząd żucia takiego małego dziecka podczas tych prostych czynności nie jest narażony na szkodliwe bodźce. Tak jednak nie est. Kości niemowlęce są bowiem miękkie i łatwo mogą ulec zniekształceniu. Mięśnie są jeszcze słabe i do swojego prawidłowego rozwoju wymagają intensywnej pracy.

Najbardziej fizjologicznych bodźców do prawidłowego rozwoju wszystkich elementów narządu żucia dostarcza karmienie. 

• Podczas karmienia piersią niemowlę wykonuje ruch ssące, które istotnie wpływają na wzrost i rozwój twarzy oraz narządu żucia. Intensywna praca warg, języka i innych  części twarzy uczestniczących w procesie ssania pokarmu z piersi matki nadaje im odpowiednie napięcie.

Na rozwój narządu żucia odmiennie natomiast wpływa karmienie sztuczne. 

• Podczas karmienia butelką niemowlę ssie mleko bez większego wysiłku. Pokarm spływa z butelki do smoczka, a następnie do ust dziecka siłą własnego ciężaru. Mięśnie wysuwające żuchwę praktycznie nie uaktywniają się, a podnoszące ją pracują słabo, brak więc odpowiednich bodźców pobudzających żuchwę.

Również szkodliwy jest ucisk butelki na bródkę dziecka i dolny wyrostek zębodołowy, co po wyrżnięciu się zębów może objawić się nieprawidłowym zgryzem ( tyłożuchwie). Utrzymująca się zaś dysproporcja między łukami zębowymi sprzyja stałemu rozchyleniu warg i powstaniu nawykowego oddychania przez usta.

Jak wynika, sztuczne karmienie:

• upośledza prawidłowy wzrost i kształt kości szczęki i podniebienia twardego;
• nie ćwiczy odpowiednio mięśni żujących, czyli utrudnia z czasem opanowanie prawidłowego żucia;
• sprzyja tak zwanemu nawykowemu oddychaniu przez usta.

Nieodpowiednie układanie niemowlęcia do snu działa szkodliwie na narząd żucia. W pierwszych miesiącach życia dziecko przebywa niemal cała dobę w pozycji leżącej. Główka dziecko leży na tym samym poziomie co reszta ciała, może łatwo odchylić się do tyłu ( tak zwana pozycja dorsalna, czyli grzbietowa) i żuchwa siłą ciężkości również przemieszcza się do tyłu. Taka pozycja żuchwy sprzyja rozchyleniu warg i oddychaniu przez usta. Ponadto utrudnia ona wzrost żuchwy do przodu i utrwala fizjologiczne tyłożuchwie.

Równie szkodliwe jest ułożenie główki niemowlęcia zbyt wysoko, np. na grubej poduszce. Znajduje się ona wówczas w tak zwanej pozycji wentralnej, czyli brzusznej. Występuje wtedy przewaga mięśni wysuwających żuchwę. W okresie ząbkowania objawia się to wysunięciem dolnych zębów przed górne ( przodozgryz), a później może być przyczyną prodożuchwia.
Dużą uwagę należy też zwrócić na pozycję dziecka podczas karmienia, zarówno naturalnego jak i sztucznego. W okresie niemowlęcym dzieci często nabierają szkodliwych przyzwyczajeń, które utrwalają się w późniejszym wieku, jak np.:

• spanie na jednym boku
• podkładanie pod twarz poduszki lub dłoni.

Te przyzwyczajenia mogą spowodować asymetryczne zwężenie szczęki lub bocznego przemieszczenia żuchwy, z widoczną asymetrią twarzy.

Kolejną przyczyną zaburzeń narządu żucia mogą być nawyki językowe oraz patologiczne czynności połykania i mowy. 

Nawyki językowe u dzieci, takie jak:

• ssanie 
• tłoczenie języka do przodu lub jego nagryzanie

najczęściej towarzyszą nieprawidłowemu połykaniu albo wadliwej wymowie. Następstwem są zniekształcenia łuków zębowych i zgryz otwarty często powikłany innymi wadami.

Często spotyka się zaburzenia funkcji oddychania.

• W warunkach prawidłowych wdychane powietrze przez nos do dalszych odcinków układu oddechowego sprzyja właściwemu rozwojowi podstawy szczęki. Wiele dzieci oddycha jednak przez usta. Występuje wtedy obniżone napięcie mięśnia okrężnego ust, czyli tzw. hipotomia. Objawia się to stale rozwartą szpara ust.

Niewłaściwemu oddychaniu towarzyszą typowe objawy zgryzowe:

• wychylenie zębów przednich górnych;
  
• tyłozgryz;
• wysuszenie błony śluzowej jamy ustnej;
• rozpulchnienie i przekrwienie dziąseł;
• gapowaty wyraz twarzy dziecka.

Przyczyny oddychania przez usta:

• przerost trzeciego migdałka;
• przewlekłe stany uczuleniowe, które powodują obrzęki błony śluzowej nosa;
• skrzywienie przegrody nosa;
• polipy;
• stany chorobowe błony śluzowej nosa i zatok przynosowych;
• zbyt wysokie układanie  niemowląt;
• przebyta krzywica.

Wszystkie te czynniki upośledzają oddychanie przez nos i przyzwyczajają dzieci do oddychania przez usta.

Kolejną, nierzadką przyczyną wad nabytych są zaburzenia czynnościowe żucia.

Kilkumiesięczne dziecko mające pierwsze zęby mleczne powinno stopniowo przyzwyczajać się do gryzienia, a potem żucia twardych pokarmów. Dziecko powinno rozwijać te czynności jednocześnie z procesem ząbkowania, co trwa do 30 miesiąca życia.

Spotyka sie jednak rodziców, którzy dla własnej wygody lub z niewiedzy przedłużają nadmiernie karmienie dzieci papkami pokarmowymi. takie "ułatwione" odżywianie znacznie osłabia mięśnie żucia, które staja się mniej wydolne i "leniwe", nie pobudzają do właściwego rozwoju kości narządu żucia i stawów skroniowo-żuchwowych.
 W wieku kilku lat dzieci te nie potrafią  gryźć ani żuć, przy czym utrwala się w nich wyraźna niechęć do wykonywania tych czynności. Stan ten charakteryzuje się brakiem fizjologicznego starcia guzków zębów mlecznych.



Opracowała: Dypl. Asystentka stom. Anna Koć
Źródła: "Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych" - Prof.dr.hab.n.med. Z. Jańczuk