Profiaktyka stomatologiczna

Zapobieganie chorobom , czyli profilaktyka , odgrywa ważną rolę w działalności opieki zdrowotnej, pozwala ono bowiem na zaoszczędzenie ludziom wielu cierpień i wydatków na bardzo kosztowne, często bolesne, a nie zawsze skuteczne leczenie. W działalności profilaktycznej wykorzystuje się często środki masowego przekazu, co ogromnie zmniejsza nakłady finansowe na zdrowie i pozwala na oszczędność czasu pracowników ochrony zdrowia. Zapobieganie ponadto wymaga także aktywnego zaangażowania ze strony osób, których dotyczy. Zwiększa to ich świadomość zdrowotną oraz poprawia zachowania zdrowotne. Najlepszym przykładem skuteczności działań profilaktycznych są szczepienia ochronne, które praktycznie wyeliminowały wiele bardzo grożnych chorób lub znacznie zmniejszyły ich występowanie.

PROFILATKYKA

Domowa

Profesjonalna

1.Szczotkowanie zębów z użyciem past fluorkowych ( przynajmniej 1x dziennie). 2. Higiena międzyzębowa ( nitki i wykałaczki ew. fluorkowanie). 3. Utrzymanie rozsądnego reżimu dietetycznego ( słodycze). 4. Codzienne płukanie 0,05% roztworem NaF( 1-2x dziennie) lub preparatem o złożonym składzie. 5. Okłady z żelu fluorkowego na łyżce indywidualnej ( przynajmniej 4-5x w roku co 2 tygodnie). 6. Guma do żucia fluorkowana lub z ksylitolem ( sorbitolem ) do 20 min. p posiłku.

1. Badania i diagnostyka stanu higieny jamy ustnej z instruktażem, motywacją i kontrolą. 2. Diagnostyka ryzyka próchnicy. 3. Oczyszczanie profesjonalne zębów 9 przynajmniej 1-2x w roku). 4. Fluorkowanie kontaktowe ( pędzlowanie, lakiery, okłady, jonoforeza) 5. Lakierowanie ( wypełnienie profilaktyczne ) bruzd i zagłębień.

Profilaktyka- szczególnie indywidualna- aby była skuteczna, musi być realizowana zarówno przez zespół stomatologiczny, jak i przez podopiecznych zespołu, czyli osoby objęte opieką stomatologiczną.

W zapobieganiu chorobom jamy ustnej najważniejsze są trzy kierunki:

• Higiena jamy ustnej.
• Optymalne użycie fluorków.
• Kontrola spożycia cukrów.

Higiena jamy ustnej jest najbardziej skutecznym postępowaniem przede wszystkim w zapobieganiu chorobom przyzębia; jest także ważna w zapobieganiu próchnicy.

Fluorki są szczególnie skutecznymi związkami w zapobieganiu próchnicy zębów, i to zarówno w profilaktyce zbiorowej ( masowej ), jaki indywidualnej. Uważa się, że niektóre fluorki( organiczne ) odgrywają także rolę w zapobieganiu chorobom dziąseł. Fluorkowanie wody wymaga jednakże szczególnych warunków technicznych, takich jak odpowiednie urządzenia i nadzór, profilaktyka indywidualna( np. fluorkowane pasty do zębów), jest zaś bardzo prosta i może być dostępna dla wszystkich; jest też wysoce skuteczna.

Kontrola spożywania cukru i świadomość jego szkodliwości dla zębów ( próchnica ) i całego organizmu ( otyłość, choroby serca, nadciśnienie i inne ) to dążenie do racjonalnej diety.

Już choćby z tego krótkiego zarysu skuteczności poszczególnych kierunków zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia wynika ogromna rola aktywnego włączania się społeczeństwa do dbałości o zdrowie narządu żucia.. Mogą to zapewnić odpowiednie działania promocyjne zdrowia.

Sumując profilaktyka ma na celu nie tylko zapobiegać chorobie, ale także zatrzymywać jej postęp, jeśli już choroba zaczęła się rozwijać.

Cele zapobiegania w stomatologii są bowiem następujące:

1. utrzymanie zębów na całe życie,
2. utrzymanie czynności żucia,
3. eliminacja bólu i dolegliwości związanych z niesprawnym uzębieniem

czyli rozróżnia się zapobiegania: pierwotne, wtórne, trzeciorzędne.

Zapobieganie pierwotne- dotyczy populacji ze zdrowym jeszcze uzębieniem, a więc ma na celu niedopuszczanie do choroby. Opiera się ono na:

1. promocji zdrowia, w tym i edukacji prozdrowotnej(oświacie zdrowotnej ), skierowanej na poprawę warunków jamy ustnej,
2. racjonalnym programie żywieniowym,
3. stosowaniu preparatów fluorkowych,
4. okresowym badaniu stomatologicznym, którego celem jest wychwycenie wczesnych zmian chorobowych.

Zapobieganie wtórne- dotyczy już tylko wybranych osób z wczesnymi objawami choroby. Jest nastawione przede wszystkim na zatrzymanie wczesnych objawów i zapobieganie dalszemu postępowi choroby. Opiera się na:

1. specjalnej oświacie zdrowotnej, ukierunkowanej na problemy poszczególnie istotne dla leczonej osoby,
2. częstym badaniu okresowym, w celu kontroli postępowania profilaktycznego i leczeniu wczesnych zmian chorobowych.

Zapobieganie trzeciorzędne- dotyczy pacjentów, którzy przebyli leczenie i u których ważne jest zmineralizowanie ujemnych skutków choroby, a niekiedy i skutków leczenia. Opiera się na:

1. okresowej kontroli osiągniętych wyników,
2. zapobieganiu dalszemu postępowi choroby,
3. zapobieganiu powikłaniom związanym z niedającymi się usunąć objawami lub skutkami choroby,
4. utrzymaniu osiągniętych wyników.

Profilaktyka jest więc istotna nie tylko w zdrowiu, ale i w chorobie. Największe znaczenie ma oczywiście profilaktyka pierwotna, eliminująca ryzyko wystąpienia choroby, jest jednak najtrudniejsza, gdyż wymaga umotywowania do działań zapobiegawczych ludzi zdrowych, najczęściej bardzo młodych, którzy nie bardzo wierzą w możliwości wystąpienia u nich choroby.

Opracowanie własne,żródło:" Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych" Jańczuk